دو هفته دیگر، نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل برگزار خواهد شد و قطعاً فشارها برای دیدار روحانی-ترامپ در حاشیه این نشست هم تشدید خواهد شد آن هم در حالی که به نظر میرسد رئیس جمهور در دوراهی بدی گیر افتاده است.
روحانی چندی پیش ابتدا برای دیدار با همتای آمریکاییاش اعلام آمادگی کرد و گفت حاضر است برای حل مشکلات با هر شخصی دیدار کند. همزمان، مکرون ابراز امیدواری کرد که دیدار روحانی و ترامپ در «هفتههای آینده» اتفاق بیفتد. ولی یک روز بعد، روحانی هرگونه تحول مثبت در روابط ایران و آمریکا را به رفع تمام تحریمها مشروط کرد. مکرون نگران شد و بار دیگر با روحانی تماس گرفت. منابع فرانسوی بعد از این تماس اعلام کردند روحانی هنوز هم از مذاکره حمایت میکند. فرانسه برای حل مشکلات ایران و آمریکا یک راهکار چندمرحلهای پیشنهاد کرده که بر مبنای آن، ایران به پایبندی کامل به توافق هستهای بازمیگردد و در ازای این کار، آمریکا برای ایران معافیتهایی برای فروش نفت صادر میکند. سپس در مرحله بعدی، دو طرف به مذاکرات درباره سایر مسائل مورد اختلاف بازمیگردند. ایران و آمریکا هنوز به طور رسمی این راهکار را نپذیرفتهاند. با این حال، فرانسه همچنان تلاش میکند ایران و آمریکا را به پذیرش این راهکار متقاعد کند و البته ترامپ برخلاف قبل که میگفت «فرانسه دخالت نکند» و «به مکرون ربطی ندارد» حالا و پس از برکناری «بولتون» آرامتر و سربهراهتر شده و حتی گفته میشود با اعطای خط اعتباری 15 میلیارد دلاری به ایران موافقت کرده است، اما همچنان درباره احتمال دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا در نیویورک گمانهزنی، تأیید و تکذیب و موافقت و مخالفتهای زیادی وجود دارد. اروپا به شدت در تلاش است تا این دیدار اتفاق بیفتد، اما در داخل کشور، مخالفتهای سرسختانهای در این باره وجود دارد. ترامپ استقبال کرده است. در توهمات خودش این طور نتیجه گرفته که ایرانیها هم «به شدت» مایل به این دیدار و انجام آن هستند و میخواهند راهی برای «مذاکره» پیدا کنند. حالا که «بولتون» اخراج شده، به نظر میرسد اوضاع تسهیل شده است. ترامپ گفته که ایده کاهش تحریمهای ایران را بررسی کرده و طبق برخی گزارشها، بولتون را به خاطر مخالفت با همین ایده اخراج کرده است.
رفتار اروپاییها هم البته جالب توجه است؛ آنها ایران را به نقض توافق هستهای محکوم میکنند و به ویژه پس از اجرایی شدن گام سوم، هشدارهایی در این باره به ایران دادهاند، اما همزمان تاکید میکنند که از این توافق حمایت هم میکنند! ضمن اینکه به نظر میرسد اروپاییها احتمالاً با هدف تحت فشار قرار دادن روحانی در زمینه دیدار با ترامپ، مواضع هستهای خود در برابر ایران را تشدید کردهاند. روز جمعه، سخنگویان وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا به همراه سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در بیانیه مشترکی، ایران را به انجام اقداماتی «مغایر» با تعهداتش ذیل برجام متهم کردند و در این خصوص، ابراز «نگرانی عمیق» کردند. بیانیهای که با فاصلهای تقریباً دو هفتهای از آغاز گام سوم ایران صادر شد تا موضوع را کمی «مشکوک» جلوه دهد و این گمانه را به ذهن متبادر کند که شاید فشارهایی پشت پرده به راه افتاده تا ایران درنهایت مجبور به پذیرش دیدار با ترامپ شود.
«ازسرگیری گفتوگوها» خواسته اصلی اروپا از ایران است والا همانطور که خودشان اعتراف کرده و ما هم میدانیم بدون انعطاف کاخ سفید در زمینه تسهیل فروش نفت ایران، اروپا نمیتواند برجام را به تنهایی از طریق تأمین منافع اقتصادی ایران نجات دهد. در این بیش از یک سال و نیمی که از خروج آمریکا از برجام میگذرد هم اروپا عملاً کاری برای نجات برجام انجام نداد و کانال اینستکس هم عایدی برایمان نداشت و همه چیز به وعده ختم شد. وعدههایی که صبر ایران را لبریز کرد و کاهش تعهدات برجامی را استارت زد.
حالا اروپا در تقلاست تا روحانی و ترامپ دیدار کنند. پیش شرط روحانی برای این دیدار، برداشتن تمام تحریمهاست، اما عدهای در داخل هستند که اعتقاد دارند حتی به فرض برداشته شدن تمام تحریمها، بازهم این دیدار به «مصلحت» نیست و اساساً دوست ندارند قاب مشترکی از رئیس جمهور ایران و آمریکا ببینند چون با «ایدئولوژی» آمریکاستیزیشان سازگار نیست و «لبخند گرگ را مساوی مرگ» میدانند، اما خب این نظر آنهاست. رئیس جمهور خودش اعتقاد دارد ترامپ عاشق سلفی گرفتن با اوست! و راستی خواب نتانیاهو هم مدتهاست که از تصور این دیدار آشفته شده است!